Klokken Jacobitoren
Aan het begin van de negentiende eeuw hing alleen de Salvatorklok nog in de toren. Om een handzame (lichtere) luidklok en een slagklok voor de halve uren voorhanden te hebben, werd de Andreasklok (Jan Tolhuys, 1556) van de Buurtoren naar de Jacobitoren verplaatst.
In de jaren tachtig kregen de plannen gestalte om het middeleeuwse Buurgelui te herstellen. Om dit mogelijk te maken werden de drie klokken van de pas gesloten Johannes de Doperkerk in Hoograven aangekocht: de Maria (1954), de Johannes Baptist (1953) en de Joseph (1954) van Petit & Fritsen. Ze hangen sinds 1992 in de Jacobitoren. Om het muzikale gat tussen de Salvatorklok en deze drie klokken te dichten, werd in 1992 door klokkengieterij Eijsbouts de grootste Utrechtse luidklok sinds de Reformatie gegoten: de 2255 kilo wegende Jacobsklok. Dit prachtige gelui van vijf klokken wordt sinds die tijd door de luiders van het Utrechts Klokkenluiders Gilde ten gehore gebracht.
Foto N. Stap
Klokgevens :
Gietjaar : 1479
Gieter : Steven Butendic
Slagtoon : a0
Diameter : 182cm.
Klankanalyse ( Claus Peter 1990 )
Gr.t. A – 5 /16 HT
Priem a0 – 9 /16
Terts c1 +3 /16
Kwint e1 -17 /16
Octaaf a1 +3 /16 a = 435 HZ
Dez. c2 – 1 /16
Undez cis2 – 5 /16
Omgezet naar a = 440 x/100 HT ( SvG. )
Gr.t A -50
Pr. a0 -75
III. c1 00
Q. e1 -125
OO a1 00
c” – 25
cis” -50
Opschrift ( SvG. Dec 2012 )
(O) och edel meent bit truwelic (S) saluator van hémelric (S) om eendrachtighen vrede (S) bescermen lant ende stede (S) voer orloghe ende duer tiien (?) ende van allen sunden vriien (x) ende alle doden hémelric (+) ende mi mede steuen butendic (x) (?) (+) (?) (T)(+) (+) int iaer ons heren (+) m (+) cccc (+) lxxix (+) (S) cogita mori (L) (+)
Nadere uitleg / verklaring:
– Tekst geheel gesteld in gotische minuskels.
– Tekst is over twee regels verdeeld. Na ‘vriien’ volgt een scheef gesteld bladkruisje, vervolgens staat het woord ‘ende’ geslingerd naar de tweede regel. Deze tweede regel is niet volledig gevuld. Woorden en tekens aan het einde wijder uit elkaar geplaatst.
– alleen ‘lange’-ss
– duidelijk verschil tussen de letters ‘u’ en ‘v’
– afkortings teken over de eerste ‘ é ‘ in ‘hemelric’ >> echter er volgt géén afkorting !
– letter ‘w’ is samengesteld
(O) muntje ( 25 mm. ) als begin van het opschrift.
(S) schelpje
(+) vierbladig motiefje
(x) vierbladig motiefje als boven echter diagonaal geplaatst.
(L) kleine lelie
(T) Tau-kruis
(?) nog niet gedefinieerd element (lelie/schelp)
Profiel / belijning / sier
Het betreft een traditioneel Butendiic-profiel :
– traditionele kroon ( zonder decor ) ,
– kop overgang Kroonplateau ‘gekehlt’ ,
– kop afvallend gerond, toenemend naar de schouder ,
– schouder praktisch niet gerond, niet scherp
– faussure : één ‘Wolm’
– lip gerond , géén belijning.
Belijning en sier hoog op de flank als volgt :
– Sierfries: eenheden van 2×3 gotische fleurons ( 25mm) op dubbelgebonden boogjes op een lijn. Geplaatst bijna tegen de rand van de kop.
Bijzonder is dat ze (onregelmatig afwisselend) soms staat soms hangende is.
– Tweekoppige adelaars (16 stuks) (9 x 8 cm) steeds na zes fleurons, éénmalig na drie fleurons. Aan het einde ontbreken eenmalig de fleurons en bevindt zich daar een afbeelding.
– Afbeelding van Christus a/h kruis (60 x 43 mm) (feitelijk onder drie fleurons geflankeerd door adelaars) bevindt zich schuin boven voor het eerste woord, en doorsnijdt gaat door de bovenste ring.
– Een reliëf van Salvator-met-wereldbol staat hoog op de flank.
– Een grote Jacobs-schelp bevindt zich na het woord ‘eendrachtighen’ onder de fleurons en gaat door de lijn heen.
– De andere grote Jacobs-schelp bevindt zich onder het woord ‘cogita’ en staat tegen de onderste van de dubbele sierringen.
– belijning : Ring ( 4 / 5 mm. ) waaronder de eerste tekstband. Tweede ring na 54 mm, waaronder tweede tekstband. Derde ring na 45mm. daaronder de vierde ring na 9 mm. Hart-op-hart 60 , 50 en 14 mm.
2016SvGeuns
Foto N. Stap
Klokgevens :
Gietjaar : 1992
Gieter : Eijsbouts
Slagtoon : C1
Gewicht : 2250 kg
Diameter 153,7 cm
Foto N. Stap
Klokgegevens :
Diameter : 1157mm.
Slagtoon : f1 -30cents
Gietjaar : 1954
Gietnummer 2087
Klankanalyse (SvGeuns, 13 mrt. 1989):
gr.t -52
pr. -20
kl.terts -22
kwint -60
octaaf f2 -30
Bijzonder is dat de Maria klok niet is gestemd. De opschriften op faussure en schouder beperkt zich tot de naam van de klok, jaar van gieten, nummer en jaartal.
De klok hangt sinds 1992 aan een rechte houten luidbalk en is nog voorzien van de originele klepel.
2016SvGeuns

Foto N. Stap
Klokgegevens :
Diameter : 1035mm.
Slagtoon : g1-28cents
Gietjaar 1953
Gietnummer 1768
Klankanalyse (SvGeuns, 13 mrt. 1989):
gr.t. -39
pr. -5
kl.terts -23
kwint -29
octaaf g2 -28
Bijzonder is dat de Johannes Baptist klok niet is gestemd. De opschriften op faussure en schouder beperkt zich tot de naam van de klok, jaar van gieten, nummer en jaartal.
De klok hangt sinds 1992 aan een rechte houten luidbalk en is nog voorzien van de originele klepel.
2016SvGeuns

Foto N.Stap
Klokgegevens :
Diameter : 922mm.
Slagtoon : a1- 15cents
Gietjaar : 1954
Gietnummer : 1946
Klankanalyse (SvGeuns, 13 mrt. 1989)
gr.t. -28
pr. -20
kl.terts -11
kwint -31
octaaf a2 -15
De opschriften op faussure en schouder beperkt zich tot de naam van de klok, jaar van gieten, nummer en jaartal.
De klok hangt sinds 1992 aan een rechte houten luidbalk en is nog voorzien van de originele klepel.
2016SvGeuns

naam klok | slagtoon | luid! |
Salvator | A0 | |
Jacob | C1 | |
Maria | F1 -30cents | |
Johannes Baptist | G1-28cents | |
Joseph | A1- 15cents |
luidplek informatie
meer over de Jacobikerk
Klokkenluider worden?
Word hier lid van het gilde