Afgietsels Bisschopskamer

In de tab “kerken” staat een overzicht van alle kerken waarvan gipsafgietsels zijn gemaakt. Ook staan  er de gegevens mbt de afgietsels en de klok.

Klikken op de rode link (plaats, kerk en eventueel de naam van de klok), leidt naar de foto’s van de afgietsels.

legenda bij de foto’s:

• “A” = Achterkant: de informatie die in de achterkant van het afgietsel is gekrast, en/of met potlood geschreven.
• “*” de datum waarop het afgietsel gemaakt is.
• “B” = Bovenop: de informatie die boven op het afgietsel geschreven is met (meestal blauw) potlood (wordt alleen vermeld als deze informatie anders is dan op de achterkant).
• Daaronder de tekst zoals deze op het afgietsel staat, met minuskels en/of majuskels en “fouten”.
• Daaronder het volledige randschrift, zoals het in de bronnen staat.

 

DATUM (achterop):

Datum waarop de afgietstels gemaakt zijn: van 3-12-’42 t/m 15-4-’43.

 

Uitgenomen:

Datum waarop de klok uit de toren gehaald is: zie Van Nieuwenhoven blz. 249 t/m 276.

 

Registratienr.

Uniek nummer toegekend aan deze klokken; zie toelichting Van Nieuwenhoven blz. XXXIV.

 

Bronvermelding:

Zie “BRONVERMELDING”.

1 ABCOUDE, N-HERVORMDE KERK (ABC)

5 afgietsels, gedateerd 11 en 12-3-’43
Gieter Jan Tolhuis, gietjaar 1537, diameter 137 cm., 1567 kg.
Registratienummer volgens Van Nieuwenhoven: 9-C-1.P.
Klok uitgenomen 2-3-’43. Deze klok is teruggebracht.

2 BREUKELEN, N-HERVORMDE KERK  (BRE)

4 afgietsels, gedateerd 25 en 26-2-’43
Gieter Steven Butendiic, gietjaar 1463, diameter 103 cm., 655 kg.
Registratienummer volgens Van Nieuwenhoven: 9-C-18.P.
Klok uitgenomen 23-2-’43. Deze klok is teruggebracht.

3 EEMNES-BUITEN, N-HERVORMDE KERK (EEM)

1 afgietsel, gedateerd 15-3-’43
Gieter L. Haverkamp, gietjaar 1785, diameter 125 cm., 1761 kg.
Registratienummer volgens Van Nieuwenhoven: 9-C-25.P.
Bij de uitname in 10 maart 1943 viel deze klok uit de takels en richtte grote schade aan aan het torengewelf.
De klok is niet teruggekomen uit Duitsland.

4 HUIS TER HEIDE, N-HERVORMDE KERK (HUI)

3 afgietsels, gedateerd 13, 16 en 18-3-’43.
Gieter François Hemony, gietjaar 1659, diameter 56 cm., 115 kg.
Registratienummer volgens Van Nieuwenhoven: 9-A-127.P.
Klok uitgenomen 10-3-’43. Deze klok is teruggebracht.

5 IJSSELSTEIN, RAADHUISTOREN  (IJS)

2 afgietsels, gedateerd 1 en 2-3-’43.
Gieter Jan Tolhuis, gietjaar 1542, diameter 55,5 cm., 129 kg.
Registratienummer volgens Van Nieuwenhoven: 9-A-36.P.
Klok uitgenomen 13-2-’43. Deze klok is teruggebracht.

6 MAARTENSDIJK, N-HERVORMDE KERK  (MAA)

1 afgietsels, gedateerd 4-3-’43.
Gieter Claude Fremy, gietjaar 1684, diameter 98 cm., 585 kg.
Registratienummer volgens Van Nieuwenhoven: 9-C-42.
Klok uitgenomen 3-3-’43. Deze klok is teruggebracht.

7 NIEUW-LOOSDRECHT, SYPEKERK  (NLO)

6 afgietsels, gedateerd 4, 9 en 18-3-’43. Klok uitgenomen 26-2-’43
Gieter anoniem, gietjaar 1675, diameter 115 cm., 864 kg.
Registratienummer volgens Van Nieuwenhoven: 9-C-39.P.
Deze klok is na de oorlog teruggevonden bij een klokkengieterij in Heiligerlee.

8 NIEUWER TER AA, N-HERVORMDE KERK  (NTA)

4 afgietsels, gedateerd 2-3-’43.
Gieter Anoniem, gietjaar 1676, diameter 101 cm., 640 kg.
Registratienummer volgens Van Nieuwenhoven: 9-C-48.P.
Klok uitgenomen 25-2-’43. Deze klok is teruggebracht.

 

 

9 RHENEN, CUNERAKERK  (RHE)

1 afgietsel, gedateerd 15-4-’43.
Gieter Jan Tolhuis, gietjaar 1555, diameter 140 cm., 1660 kg.
Registratienummer volgens Van Nieuwenhoven: 9-C-47.P.
In tegenstelling tot wat er op de achterkant staat (KAMERIK) is dit de Paulusklok uit Rhenen.
Klok uitgenomen 31-3-’43. Deze klok is teruggebracht.

10 SOEST 1, N-HERVORMDE KERK  (SO1)

1 afgietsel, gedateerd 00-3-’43.
Gieter Claes Noorden en Albert de Grave, gietjaar 1709, diameter 108 cm., 825 kg.
Registratienummer volgens Van Nieuwenhoven: 9-A-58.P.
Klok uitgenomen 8-3-’43. Deze klok is verdwenen en in 1950 vervangen door een klok van Petit & Fritsen.

11 SOEST 2, N-HERVORMDE KERK  (SO2)

5 afgietsels, gedateerd 17 en 23-3-’43.
Gieter Willem van Wou, gietjaar 1506, diameter 124 cm., 1113 kg.
Registratienummer volgens Van Nieuwenhoven: 9-B-57.P.
Klok uitgenomen 9-3-’43. Deze klok is teruggebracht.

12 UTRECHT, BUURKERK, BANKLOK  (UBB)

2* afgietsels, niet gedateerd.
Gieter Steven Butendiic, gietjaar 1471, diameter 165 cm., 2600 of 2900 kg?, 9-M-16.
*2 grote afgietsels in spiegelbeeld zonder inkrassingen of andere aanduidingen.
Niet uitgenomen; deze klok is niet uit de toren geweest.

13 UTRECHT, BUURKERK, GROTE MARIA  (UBG)

9 afgietsels, gedateerd 3, 8, 9 en 10-12-’42.
Gieter Jan Tolhuis, gietjaar 1534, diameter 150 cm., 2030 kg.
Registratienummer volgens Van Nieuwenhoven: 9-A-64.P.
Klok uitgenomen 4-2-’43. Deze klok werd in 1961 in de Jacobitoren gehangen.

14 UTRECHT, BUURKERK, MICHIEL  (UBM)

8 afgietsels. zonder datum.
Gieter Jan Tolhuis, gietjaar 1542, diameter 135 cm., 1275 kg.
Registratienummer volgens Van Nieuwenhoven: 9-A-65.P.
Klok uitgenomen 4-2-’43. Utrecht schonk deze klok spoedig na terugkomst uit Duitsland in januari 1947 aan het zwaar getroffen Wageningen.

15 UTRECHT, BUURKERK, SALVATOR  (UBS)

6 afgietsels, gedateerd 12, 14 en 15-12-’42
Gieter Jan Tolhuis, gietjaar 1541, diameter 90,5 cm., 439 kg.
Registratienummer volgens Van Nieuwenhoven: 9-A-66.P.
Klok uitgenomen 5-2-’43. Sinds 1961 hing deze klok in de Nicolaikerk; tegenwoordig weer in de Buurtoren (noemen we de WAAKKLOK)

16 UTRECHT, DOMTOREN, CARILLON  (UDC)

3 afgietsels, niet gedateerd
Gieter François Hemony, gietjaar 1663, diameter 24,1 cm., 11 kg.
Registratienummer volgens Van Nieuwenhoven: Afgietsel in spiegelbeeld van het hele klokje.

 

17 UTRECHT, DOMTOREN, MARIA  (UDM)

3 afgietsels, gedateerd 30-8-’41.
Gieter Gerard van Wou, gietjaar 1505, diameter 203 cm., 6000 kg.
Registratienummer volgens Van Nieuwenhoven: 9-M-14/II.
Klok is niet uitgenomen.

18 UTRECHT, GEERTEKERK  (UGE)

9 afgietsels, gedateerd 10, 11 en 18-12-’42.
Gieter Gerard van Wou, gietjaar 1506, diameter 99 cm., 646 kg.
Registratienummer volgens Van Nieuwenhoven: 9-A-68.P.
Klok uitgenomen 10-2-’43. Deze klok kwam na de oorlog terug en kreeg een inscriptie van J. C. Bloem.

19 UTRECHT, JACOBIKERK  (UJA)

3 afgietsels, gedateerd 10-12-’42.
Gieter Jan Tolhuis, gietjaar 1556, diameter 120 cm., 1135 kg.
Registratienummer volgens Van Nieuwenhoven: 9-A-67.P.
Klok uitgenomen 9-2-’43. Deze klok is teruggebracht. Deze klok hangt nu in de Buurtoren.

20 UTRECHT, KLAAS-/NICOLAIKERK  (UKL)

6 afgietsels, gedateerd 5, 7-12-’42 en 2-4-’43
Gieter Willem Wegewaert, gietjaar 1573, diameter 76,5 cm., 240 kg.
Registratienummer volgens Van Nieuwenhoven: 9-C-53.
Deze klok bleef vanwege haar functie als alarmklok (!) in Utrecht en werd behouden.

21 VREESWIJK, N-HERVORMDE KERK  (VRE)

2 afgietsels, gedateerd 27-2-’43.
Gieter Jan Tolhuis, gietjaar 1552, diameter 70 cm., 192 kg.
Registratienummer volgens Van Nieuwenhoven: 9-B-81.P.
Klok uitgenomen 15-2-’43. De klok werd teruggevonden op het terrein van Gemeentewerken in Groningen. In de zomer van ’46 werd de klok weer in de kerk gehangen.

22 WERKHOVEN, RK KERK  (WER)

2 afgietsels, gedateerd 10-3-’43.
Gieter Willem van Wou, gietjaar 1503, diameter 58 cm., 167 kg.
Registratienummer volgens Van Nieuwenhoven: 9-A-89.P.
Klok uitgenomen 5-3-’43. Deze klok is bij terugkomst naar het R.-K. Groot Seminarie in Rijsenburg gegaan. Na de afbraak van dit gebouw in 1984 is de klok naar de kapel van Dijnselburg verhuisd.

23 WESTBROEK, HERVORMDE KERK  (WES)

1 afgietsel, gedateerd 3-3-’43.
Gieter Gheraert Koster, gietjaar 1611, diameter 116 cm., 988 kg.
Registratienummer volgens Van Nieuwenhoven: 9-C-59.P.
Klok uitgenomen 1-3-’43. Deze klok is na de oorlog teruggevonden in het klokkendepôt aan de Van Breestraat 158 in Amsterdam. Rond juli 1946 is de klok teruggebracht.

24 WOUDENBERG, N-HERVORMDE KERK  (WOU)

2 afgietsels, niet gedateerd.
Gieter Anoniem, gietjaar 14e eeuw, diameter 66 cm., 194 kg.
Registratienummer volgens Van Nieuwenhoven: 9-A-92.P*. *Later M-klok.
Klok uitgenomen 19-3-’43. Deze klok is teruggebracht.

 

25 ZEIST, HERVORMDE OUDE KERK  (ZEI)

4 afgietsels, gedateerd 5-3-’43.
Gieter Anoniem, gietjaar 1699, diameter 110,5 cm., 730 kg.
Registratienummer volgens Van Nieuwenhoven: 9-C-63.P.
Klok uitgenomen 3-3-’43. Deze klok is teruggebracht.

 

BRONVERMELDING:

 

= Adema

1. Adema Mzn in: Uitgave van de Historische Vereniging Maartensdijk:
2. MAERTEN, dec. 1990, nr. 5: “De klokken van Westbroek”.
3. MAERTEN, juli 1991, nr. 6: “De klokken van Maartensdijk”.

 

= Daalhuizen

1. Daalhuizen: “De Sinte Agniet blijft in de Vreeswijkse dorpskerk”.

Historische Kring Nieuwegein “Cronyck de Geyn” jaargang 2002, blz. 95.

 

= Elst

Dr. W. van der Elst: “De klokken van den Domtoren te Utrecht”.

Uitg: De Spieghel, Amsterdam, 1929.

 

= Fehrmann

Drs. C.N. Fehrmann: “De Kamper klokgieters- hun naaste verwanten en leerlingen”, proefschrift. Uitg: J.H. Kok N.V. te Kampen, 1967.

 

= Fehrmann & Besemer

“Klokken en klokkengieters, bijdragen tot de campanologie” door de Historische Commissie van de Nederlandse Klokkenspel-Verenigning, uitg. 1963:

• “De Utrechtse klokkengieters en hun verwanten” door drs. C.N. Fehrmann met medewerking van J.W.C. Besemer.
• “De werkstukken van de Utrechtse klokgieters”, een overzicht samengesteld door de Historische Commissie en voorzien van een inleiding door J.W.C. Besemer.

 

= Geijssen

31. Geijssen: “Een klokgelui van woorden” in het Verenigingsorgaan Utrechtse Klokkenluiders Gilde, december jrg. 33 (2014) nr. 77, blz. 31.

 

= Hul

Dr. D. van den Hul: “Klokkenkunst te Utrecht tot 1700”.

Uitgave Stichtse Historische Reeks 8, Vereniging voor Nederlandse Muziekgeschiedenis “De Walburgpers” 1982.

 

= Hurk & Rung

1. van der Hurk en F. Rung: “Klokken van de stad Utrecht”.

Deel I: “Luidklokkenbestand van het domjaar 1982”.

Deel II: “Klokkenvordering 1943”, Mutaties 1945-1989/ uurwerk-slagklokken.

Uitg.: Utrechtse Klokkenluiders Gilde.

 

= Van Nieuwenhoven

1. J. van Nieuwenhoven: “Klokkenvordering 1942-1943: inventarisatie verrricht in opdracht van de directeur van het Rijksbureau voor de Monumentenzorg in 1939, in samenwerking met de Nederlandse klokken- en orgelraad, gekoppeld aan de administratie van de firma P. Meulenberg te Heerlen in opdracht van de Duitse bezetter.

Uitg.: Rijksdienst voor de Monumentenzorg, Zeist 1996.

 

= Wolf

1. de Wolf in: Historische Kring Eemnes: jrg. 23 (2001) nr. 4 blz. 184-187: “Luidklokken en uurwerken in de kerktorens van Eemnes (I)”.

(Het vervolg deel II en III zijn te vinden in jrg. 24 (2002) nr. 1 en 3.)